ตลาดนางเลิ้ง เป็นตลาดบกแห่งแรกของประเทศไทย ก่อตั้งในสมัยรัชกาลที่ 5 มีอายุยาวนานหนึ่งร้อยกว่าปีมาแล้วเปิดขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ.2543โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จเป็นองค์ประธานในพิธีเปิดเองแต่เดิมเรียกว่า “บ้านสนามควาย” ก่อนจะเรียกว่า “อีเลิ้ง” ตามชื่อคือตุ่มชนิดหนึ่งของชาวมอญจนมาเปลี่ยนชื่ออีกครั้งในยุคจอมพล ป.พิบูลสงคราม ว่า “นางเลิ้ง” เพื่อให้ฟังดูสุภาพ
ใจกลางตลาดจะมีศาลเสด็จพ่อกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ (เสด็จเตี่ย) มีลักษณะคล้ายคลึงกับศาลเจ้าของจีนเป็นที่เคารพกราบไหว้ของชาวบ้านย่านนี้ เหตุที่ต้องมีศาลไว้ที่นี่เนื่องจากความใกล้ชิดผูกพันในอดีตของกรมหลวงชุมพรฯ กับผู้คนชาวป้อมปราบศัตรูพ่าย ซึ่งวังเก่าของท่านอยู่เยื้องข้ามคลองผดุงกรุงเกษมไปไม่ไกล (ปัจจุบันคือบริเวณโรงเรียนพาณิชยการพระนครและธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร)
งานสถาปัตยกรรมคลาสสิกของตึกตลาดหรือตึกฝรั่ง ปัจจุบันทาสีชมพู ด้านในแบ่งเป็นตรอกต่าง ๆ เดินถึงกันได้และในย่านนี้ยังมีวังเจ้านายและบ้านขุนนางหลายแห่ง โดยเฉพาะบนถนนหลานหลวง เช่น วังวรดิศในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ วังจักรพันธ์ของเจ้านายในราชสกุลจักรพันธ์ หรือแถว ๆ คลองผดุงกรุงเกษมก็มีรอยอดีตวังนางเลิ้ง ในสมเด็จพระเจ้าพระบรมวงศ์เธอกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ พระราชโอรสในรัชกาลที่ 5 ซึ่งภายในตลาดนางเลิ้งเองก็มีศาลของท่าน ที่ชาวบ้านให้ความเคารพสักการะอยู่ด้วยสมัยก่อนย่านนี้นับว่าเป็นศูนย์รวมความบันเทิงใจกลางกรุงเลย ย่านนางเลิ้งมีราชตฤณมัยสมาคม (สนามม้านางเลิ้ง) ทั้งยังมีโรงภาพยนต์ศาลาเฉลิมธานี ซึ่งชาวบ้านแถวนั้นเรียกกันติดปากว่า โรงหนังนางเลิ้ง
<------------->
<------------->
โรงภาพยนต์ศาลาเฉลิมธานี เป็นอาคารไม้สองชั้น เปิดฉายภาพยนต์ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2461 ที่มีอายุเก่าแก่กว่า 80 ปี สร้างขึ้นสมัยรัชกาลที่ 6 เป็นที่บันเทิงที่จะได้ดูหนังจากทุกชาติทั้งไทย จีน อินเดีย ฝรั่ง จากจำนวนคนดูที่เคยมากถึงรอบละ 300-400 คนก็เหลือเพียงรอบละไม่ถึง 10 คน จนต้องเลิกฉายไปเมื่อปี 2536 ปัจจุบันเป็นเพียงโกดังเก็บของ ด้านในมีลักษณะเป็นม้านั่งยาวไม่กำหนดที่นั่ง ใครพอใจที่นั่งตรงไหนก้เลือกได้เต็มที่ เนื่องจากหลังคาโรงหนังเป็นสังกะสี ถ้าวันไหนเกิดฝนตก เสียงเม็ดฝนที่กระทบกับสังกะสีจะกลายเป็นเสียงซาวนด์แทร็คคลอบรรเลงตลอดหนังทั้งเรื่อง ก่อนฉายหนังจะมีแตรส่งสัญญาณเป่าเรียกคนดู ระยะแรกฉายแต่หนังใบ้ ไม่มีการพากย์เสียง
ดังนั้นเมื่อใดที่ถึงฉากตื่นเต้น แตรวงก็จะทำหน้าที่ใส่เสียงประกอบฉากเพิ่มอรรถรสไปด้วย แต่แล้วปี พ.ศ. 2536 โรงภาพยนต์แห่งนี้ก็ต้องปิดฉากลง รวมระยะเวลาที่ฉายหนังยาวนานถึง 75 ปี นับเป็นการอำลาที่ควรค่าและสมแก่เวลา ก่อนที่ยุคสมัยของระบบเสียงซีนีเพล็กซ์จะมารับช่วงต่อ
ไส้กรอกปลาแนม สาคูไส้หมู ขนมบาเยีย ห่อหมกข้าวเกรียบปากหม้อ เป็ดย่างจิ๊บกี่ บะหมี่รุ่งเรือง ล้วนเป็นเมนูขึ้นชื่อสำหรับนักชิมหลายท่าน ตลอดสองข้างทางในตรอกตลาด เราจะได้เห็นอาหารชื่อโบราณแถมรสชาติเก่าแก่โดยฝีมือคนทำดั้งเดิมที่วางขายกันอย่างแน่นขนัด นางเลิ้งยังเป็นแหล่งรวมของละครชาตรีเชื้อสายใต้ที่อพยพมาตั้งแต่รัชกาลที่ 3 ปัจจุบันอยู่รวมกันในตรอกละคร ซึ่งรวมถึงบ้านละคร เรืองนนท์ ของครูทองใบ เรืองนนท์ ศิลปินแห่งชาติใกล้กันมี บ้านเครื่อง หรือบ้านรับทำเครื่องโขนละคร เช่น บ้านนราศิลป์
(1200)
