ทะเลสาบมาลาวี (Lake Malawi) เป็นทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่แห่งหนึ่งในทวีปแอฟริกา เกิดจากการที่พื้นผิวโลกในบริเวณหุบเขาเกรตริฟต์แวลลีย์แยกตัวออกจากกันเมื่อ 8 ล้านปีก่อน และกำเนิดเป็นทะเลสาบเมื่อ 4 ล้านปีก่อน จากน้ำที่เอ่อล้นในทะเลสาบแทนกันยีกา ไหลมารวมกันที่นี่
นับเป็นทะเลสาบที่มีความใหญ่เป็นอันดับ 9 ของโลก โดยมีพื้นที่ทั้งหมด 31,000 ตารางกิโลเมตร มีความยาว 600 กิโลเมตร ความกว้างโดยเฉลี่ย 50 กิโลเมตร มีพื้นที่ติดกับประเทศมาลาวี, แทนซาเนีย และโมซัมบิก
ทะเลสาบมาลาวีมีจุดที่ลึกที่สุดวัดได้ประมาณ 700 เมตร มีความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 427 เมตร น้ำในทะเลสาบแห่งนี้ได้ชื่อว่ามีความใสมากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก สามารถมองลงไปได้ลึกถึง 3 เมตร มีอุณหภูมิของน้ำระหว่างพื้นผิวกับส่วนที่ลึกลงไปแตกต่างกันเพียง 2-3 องศาเซลเซียส
มีสภาพแวดล้อมที่มีความแตกต่างกันมาก ส่วนใหญ่จะเป็นหาดทรายหรือหาดเลนที่มีวัชพืชปกคลุมสลับกับชายฝั่งที่มีโขดหินอยู่มากมาย ในช่วงเดือนมิถุนายน-สิงหาคม จะเป็นช่วงที่อากาศแปรปรวน คือ มักจะมีพายุก่อตัวขึ้นในทะเลสาบ ทำให้เกิดคลื่นสูงประมาณ 3-4 เมตร และจะมีลมพัดมาจากทางทิศตะวันออกเฉียงใต้เรียกว่า “เอ็มเวรา” (Mwera) ก่อนจะเข้าสู่ฤดูหนาว
(2144)
