ดาราจักรชนิดต่างๆ

ดาราจักรประเภทต่างๆ น่าประหลาดใจที่มนุษยชาติไม่รู้มาก่อนเลยว่ามีดาราจักรอื่นยกเว้นทางช้างเผือกของเราเอง จนเมื่อต้นศตวรรษที่ 19 ที่มีการค้นพบดาราจักรใหม่ “เนบิวลาแอนโดรเมดา” ในปี 1925 จึงมีการโต้วาทีเรื่องความแตกต่างระหว่าง กาแล็กซี่ และ เนบิวลา และพบว่ากาแล็กซี่หรือดาราจักรคือระบบการเคลื่อนที่โดยอาศัยหลักแรงดึงดูดที่ประกอบไปด้วยดวงดาว กลุ่มแก๊ส ฝุ่น และสสารมืดที่กระจายตัวอยู่รอบๆ ส่วนเนบิวลาคือการรวมกลุ่มของฝุ่น ไฮโดรเจน และแก๊สต่างๆ ดาราจักรประกอบกับดวงดาวกว่า 4 แสนล้านดวง 100 ปีหลังจากนั้น ความจริงหลายๆอย่างจึงได้รับการค้นพบ ทำให้เรารู้กันว่าในจักรวาลนี้ ยังมีดาราจจักรและเนบิวลาขนาดใหญ่นับล้านแห่ง ซึ่งในจำนวนเหล่านั้นมีลักษณะคล้ายทางช้างเผือกที่เราอาศัยอยู่ (ปัจจุบัน คาดการกันว่ามีจำนวนดาราจักรประมาณ 2 แสนล้านแห่งและมีหลากหลายรูปแบบ) และที่เห็นอยู่ตอนนี้คือดาราจักรประเภทหลักที่เราพบเจอได้มากที่สุด

 

Elliptical Galaxy ดาราจักรรี

ดาราจักรประเภทที่ใหญ่ที่สุด มีอายุเก่าแก่กว่าประเภทอื่นและมีรูปแบบแตกต่างกันหลากหลาย มีลักษณะเหมือนอเมริกันฟุตบอลและกว้างกว่า 6 ล้านปีแสง แต่ทว่าไม่ค่อยมีดวงดาวมากนักเพราะเกิดจากการรวมตัวของวัตถุที่คล้ายดวงดาว ก่อนจะเกิดเป็นดวงดาวอายุสั้นและหายไปอย่างรวดเร็ว หลงเหลือไว้เพียงโลหะหนักที่กระจายตัวอยู่ทั่วไปในวงโคจร

 

Spiral Galaxy ดาราจักรก้นหอย

ทางช้างเผือกและดาราจักรเพื่อนบ้านเราอย่าง อันโดรเมดา ก็ถือเป็นดาราจักรก้นหอย ดาราจักรประเภทนี้ส่วนมากจะมีโครงสร้างเหมือนกังหันที่มีจุดศูนย์กลางและจานรองขนาดใหญ่ และรัศมีทรงกลม มีพื้นที่ส่องสว่างตรงกลางที่มีระบบจักรดารา(แขน)อันซับซ้อนยื่นออกมา แขนบางอันสามารถยื่นได้ยาวกว่าหนึ่งล้านปีแสง (Milky Way หรือ ทางน้ำนม มีความยาวทั้งสิ้นหนึ่งแสนปีแสง) ดาราจักรก้นหอยประกอบไปด้วยดวงดาวหลากอายุ วัตถุต่างถูดจัดสรรค์เพื่อให้เกิดดาวใหม่ขึ้นเรื่อยๆ ตามทฤษฏี “Density Wave” หรือ คลื่นความหนาแน่น ที่ทำให้วัตถุต่างๆเคลื่อนที่เป็นวงกลมตามการเคลื่อนที่ของแขนจักรดารา วัตถุต่างๆจะโดนบีบอัด ชนและยุบจนเกิดเป็นดาวดวงใหม่ ถึงจะแปลกแต่ดาราจักรก้นหอยมี 2 ประเภท คือแบบปกติและแบบมีคาน (Barred Spiral Galaxy) มิลกี้เวย์จัดว่าเป็นดาราจักรก้นหอยแบบมีคาน ซึ่งเชื่อมติดกับทางช้างเผือกที่บาร์ขนาดใหญ่อยู่ตรงกลาง และทางน้ำนมซึ่งมีระบบสุริยและโลกเราอยู่ยื่นออกมา

 

Lenticular Galaxy ดาราจักรลูกสะบ้า

ดาราจักรลูกสะบ้าเป็นดาราจักรลูกของดาราจักรก้นหอยและดาราจักรรี ซึ่งปกติจะมีจุดศุนย์กลางนูนออกมาและไม่มีแขนจักรดารา นักดาราศาสตร์บางท่านกล่าวว่าเป็นสะพานแห่งการวิวัฒนาการของดาราจักรทั้งสอง และมักจะถูกวิเคราะห์ผิดๆเพราะความคล้ายมาหลายครั้ง

 

Irregular Galaxy ดาราจักรไร้รูปแบบ

ดาราจักรทุกชนิดจะได้รับการแยกแยะโดยการขยายของระบบอวกาศและดวงดาว แต่ทั้งหมดก็จะถูกยึดไว้ในดาราจักรเดียวกันเพราะแรงโน้มถ่วงขนาดใหญ่ ซึ่งบางครั้งทำให้บางดาราจักรดึงดูดเข้าหากัน ก่อนจะพุ่งออกห่างกันอย่างรวดเร็ว ปรากฏการณ์นี้ค่อนข้างสวยงามแต่ก็มักจะทิ้งความเสียหายมหาศาลเอาไว้ด้านหลังก่อนปรากฏการณ์จบลง และบางทีปรากฏการณ์นี้ก็ทำให้เกิดดาราจักรใหม่ขึ้นมา ดาราจักรหลายๆแห่งที่รวมตัวกันหรือเกิดใหม่มักมีโครงสร้างที่คาดเดาไม่ได้ บางอันออกมามีรูปร่างคล้ายนกหรือบุหรี่ บางอันเหมือนหยดสีขนาดใหญ่ อย่างไรก็ตาม ดาราจักรไร้รูปแบบจำนวนหนึ่งมีลักษณะคล้ายดาราจักรแปลก มีเพียงบางส่วนที่จะพัฒนูปร่างจนแปลกออกไปเลย

 

Dwarf Galaxy ดาราจักรแคระห์

ดาราจักรแคระห์เป็นประเภทที่เล็กที่สุดและมีเยอะที่สุดในจักรวาล ซึ่งอาจจะมีถึง ล้านล้านแห่ง ซึ่งส่วนมากอาศัยอยู่ในดาราจักรอื่นที่ใหญ่กว่า มิลกี้เวย์มีดาราจักรแคระห์วนรอบอยู่ทั้งสิ้น 26 อัน

 

ที่มา: http://goo.gl/Uz71zC

(2817)