เราสามารถพบฉลามพยาบาลได้ในน่านน้ำชาย ฝั่งอันอบอุ่นในมหาสมุทรแอตแลนติกและแปซิฟิกพวกมันเป็นสัตว์ที่รักถิ่นเพราะส่วนใหญ่จะอยู่ในบริเวณเดียวไปชั่วชีวิตต่างจากฉลามประเภทอื่นที่อาจจะว่ายไปทั่วมหาสมุทร หรือเดินทางไกล อย่างฉลามสีน้ำเงินและฉลามขาวนอกจากนี้ฉลามพยาบาลยังมีร่างกายอันยืดหยุ่น และผิวหนังหนาที่ช่วยให้มันเบียดเข้าที่แคบแล้วดูดกินเหยื่อได้ แรงดูดหนัก 15 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว เทียบได้กับเครื่องดูดฝุ่น 8 ตัว
แรงดูดนั้นเกิดจากกลไกพิเศษที่เรียกว่า บัคคัลปั๊ม (buccal pump)ที่ทำให้มันดูดน้ำเหนือเหงือกขณะที่ลอยตัวนิ่งๆได้ ในขณะที่ฉลามขนาดใหญ่ชนิดอื่นต้องว่ายน้ำอยู่เสมอเพื่อให้มีน้ำผ่านเหงือกเพื่อหายใจ อ่าวน้ำตื้น นอกฝั่งทางใต้ของฟลอริด้า เป็นถิ่นที่อยู่อันสำคัญของฉลามพยาบาล เพราะนอกจากจะเป็นแหล่งอาหารที่โปรดปราน และเป็นสถานที่สำหรับเลี้ยงดูทายาทรุ่นเยาว์แล้ว บริเวณเล็กๆขนาดประมาณสนามฟุตบอลแห่งนี้ยังเป็นที่ผสมพันธุ์ของพวกมันอีกด้วย
ทำไมต้องเป็นสถานที่พิเศษแห่งนี้? เพราะฉลามพยาบาลเพศเมียเป็นสัตว์ที่ช่างเลือกพวกมันจู้จี้ในการเลือกเพศผู้มาผสมพันธุ์ มันจึงใช้บริเวณน้ำตื้นเพื่อซ่อนตัวเมื่อเพศผู้ที่มันไม่ปรารถนาผ่านมา เพื่อป้องกันตัวไม่ให้เจ้าเพศผู้ตัวนั้นคว้าครีบหลังได้ เพราะนั่นคือขั้นตอนแรกที่สำคัญ แต่เมื่อตัวผู้ที่เหมาะสมปรากฏตัว มันจะอนุญาตให้เจ้าฉลามหนุ่มดันมันเข้าสู่น้ำลึกเข้าสู่น้ำลึกเพื่อการผสมพันธุ์ฉลามเพศผู้ทุกชนิด รวมทั้งฉลามพยาบาลด้วย จะมีอวัยวะสืบพันธ์สองชิ้นเรียกว่า แคลสเปอร์(clasper)และจะตื่นตัวตลอดฤดูผสมพันธ์นานหนึ่งเดือนทุกปีแต่เพศเมียจะผสมพันธุ์เพียงปีละสองถึงสามสัปดาห์เท่านั้นกิจกรรมการผสมพันธุ์ของฉลามพยาบาลนั้นเต็มไปด้วยความน่าตื่นใจคล้ายกับเกมที่ต้องชิงไหวชิงพริบ
ตลอดเวลา เจ้าเพศผู้ที่พร้อมอยู่เสมอ จะว่ายตามเพศเมียไปในน่านน้ำตื้นเขิน เกี้ยวพาราสีอย่างคึกคัก ฉลามสาวว่ายอย่างรวดเร็ว ห่างออกไป เจ้าฉลามหนุ่มจึงว่ายตามและว่ายให้เร็วกว่าเพื่อตามให้ทัน เมื่อการไล่จับสิ้นสุดลงเจ้าเพศผู้ก็เริ่มเคลื่อนไหวอีกครั้ง มันงับลงไปบนครีบเพื่อช่วยยึดร่างเพศเมียไว้ เจ้าฉลามสาวงอหลังแล้วมวยปล้ำก็เริ่มขึ้น ครีบหลังของฉลามหนุ่มกวนให้ทรายที่พื้นฟุ้งกระจายขึ้นมา เจ้าเพศเมียหนีไป ขณะที่ฉลามหนุ่มพยายามถึงสามครั้งในการผสมพันธุ์
เมื่อทุกอย่างสงบลง สิ่งที่เกิดขึ้นต่อไปก็คือ เพศผู้ว่ายเข้าในน้ำลึกโดยลำพัง ความพยายามผสมพันธุ์ในน้ำตื้นอาจต้องใช้แรงอย่างมากเสียจนต้องกลับไปฟื้นฟูเอาแรงในน่านน้ำที่เย็นและลึกกว่านักวิทยาศาสตร์เรียกเกมการผสมพันธุ์นี้ว่า “การครองคู่ที่ประสบความสำเร็จ” เพราะฉลามอยู่มานานกว่า 400 ล้านปีแล้ว ถ้าพวกมันไม่พัฒนาการสืบพันธุ์ให้ได้ผล ก็คงจะสูญพันธุ์ไปนานแล้ว กลยุทธ์นั้นเรียกว่า “ระบบการผสมพันธุ์แบบไม่เลือก”
เมื่อทั้งเพศผู้และเพศเมียของสายพันธุ์นั้นผสมพันธุ์กับคู่ครองจำนวนมาก ลูกฉลามพยาบาล 20-50 ตัวต่อครอกอาจมีพ่ออย่างน้อย 6 ตัว ประโยชน์ก็คือ เพศผู้ที่ครองคู่กับเพศเมียหลายตัว จะมีโอกาสสืบทายาทให้ตัวเองเพศเมียที่ครองคู่หลายตัว จะมีทายาทที่พันธุกรรมหลากหลาย และโอกาสรอดชีวิตสูง เพราะสำหรับสัตว์บางชนิด เพศผู้อาจสังหารทายาทที่ไม่ใช่ของตัวเอง แต่สำหรับฉลามพยาบาล การผสมพันธุ์ไม่เลือกทำให้เพศผู้ไม่แน่ใจว่าใครเป็นพ่อมันจึงไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับทายาท ซึ่งนั่นหมายถึงการอยู่รอดของฉลามน้อยที่เกิดใหม่
(454)
