ภูเขาไฟฮาเลอาคาลา (Haleakala) คำว่า ฮาเลคาลา มาจาภาษาโพลินีเซียน หมายความว่า “บ้านแห่งพระอาทิตย์” ตั้งอยู่ที่ความสูงกว่า 3000 เมตร ตั้งอยู่บนเกาะเมาอีซึ่งเป็นเกาะใหญ่อันดับสองในหมู่เกาะฮาวาย บนยอดภูเขาไฟเป็นหุบเขาขนาดใหญ่และเป็นอุทยานแห่งชาติฮาเลอาคาลานับเป็นหุบภูเขาไฟที่สูงและใหญ่ที่สุดในโลก
หุบภูเขาไฟมีเส้นรอบวงกว้างถึง 32 กิโลเมตร ซึ่งต่างจากภูเขาไฟอื่น เพราะว่าแต่ละด้านไม่เท่ากัน ทางด้านตะวันออกจะถูกกัดกร่อนมากกว่าจนเป็นหุบเขา ปากหุบเขากว้าง 11 กิโลเมตร มีเนื้อที่บนหุบเขากว่า 49 ตารางกิโลเมตร ประกอบไปด้วยป่า ทะเลทราย ทุ่งหญ้าปศุสัตว์ และทะเลสาบ
ทางด้านตะวันตกและด้านใต้เป็นพื้นที่แห้งแล้ง พื้นผิวเป็นทรายหลากสี มีกองเถ้าสีแดงรวม 16 กอง ตั้งกระจายรอบๆ บางเถ้าสูงกว่า 306 เมตร ภูเขาไฟฮาเลอาคาลา ระเบิดครั้งสุดท้ายเมื่อปี ค.ศ 1790 อุณหภูมิเฉลี่ยบนยอดเขา 5-15 องศา อาการเย็นสบายตลอดปี
มีต้นไม่เพียงไม่กี่ชนิดที่ขึ้นได้แต่ยังพอมีหญ้าและพุ่มไม้ที่หยั่งรากบนเถ้าถ่านภูเขาไฟได้ มีต้นซิลเวอร์ซอร์ด ซึ่งเป็นต้นอีกชนิดที่สามารถอยู่ได้ มีลักษณะลำต้นอวบหน้า อาจสูงได้ถึง 2 เมตร หลังจากขึ้นจะโตอยู่ได้ราว 20 ปี เป็นต้นที่มีดอกสีม่วงสวยงาม หลังจากออกดอกแล้วต้นก็จะตาย และเป็นพืชคุ้มครองอีกด้วย นอกจากนี้ยังมีสัตว์อื่นๆที่อาศัยอยู่เช่น แพะ หมู นกทะเลเพเทร็ล และ ห่านฮาวาย
(191)
